1. Cienkie nici metalizowane do haftu wiskozowe z dodatkiem poliestru.
• Żeby móc haftować metalizowanymi nićmi musza być one miękkie i na tyle cienkie by nie łamały się podczas przechodzenia przez tkaninę.
• Prezentowane nici grubością odpowiadają dwóm pasemkom muliny (nić również skręcona jest z dwóch pasemek ale w sposób trwalszy niż mulina).
• Nici dostępne są w 6 odcieniach złota, srebra i miedzi oraz w 6 metalizowanych kolorach (białym, różowym, czerwonym, zielonym, brązowym i czarnym).
• Nici są gładkie łatwo przechodzą przez tkaninę.
2. Mulina metalizowana wiskozowa z dodatkiem poliestru w opakowaniu ułatwiającym wyjmowanie i przechowywanie muliny bez plątania.
• Pasemko składa się z dość mocno skręconych 4 pasemek z których każde liczy dwie nici.
• Nici są dość szorstkie.
• Dostępne są w 4 odcieniach srebra, 7 odcieniach złota, w kolorze miedzianym, brązowym oraz 11 metalizowanych kolorach.
3. Mulina metalizowana (poliestrowa)
• Tak jak w przypadku zwykłej muliny bawełnianej pasemko składa się z 6 nici. Każda z nici skręcona jest z dwóch.
• Nici są bardziej szorstkie.
• Nici dostępne są w 8 odcieniach złota, srebra i miedzi oraz 17 metalizowanych kolorach i 8 kolorach perłowych.
• Nici metalizowane do haftu płaskiego są cienkie (grubości pojedynczego pasemka muliny lub niewiele grubsze), miękkie ale o bardziej szorstkiej powierzchni a po zagięciu wracają do poprzedniego kształtu.
4. Poza prezentowanymi w poprzednich krokach metalizowanymi nićmi do haftu dostępne są jeszcze nici metalizowane do haftu kładzionego.
• Zasadniczo gorsety bronowickie nie były zdobione haftem kładzionym, co oczywiście nie musi powstrzymać kogoś, kto chce tego haftu użyć do zdobienia.
• Haft kładziony stosowany jest do nici zbyt grubych by przeszły przez tkaninę lub zbyt sztywnych albo takich w których łatwo uszkodzić metaliczną powierzchnię. Nić prowadzi się po wierzchu tkaniny i przyszywa co jakiś czas przy pomocy słabo widocznej cienkiej nici technicznej.
• Na zdjęciu nici metalizowane, które nie nadaj się do zwykłego haftu, natomiast pięknie wyglądają w hafcie kładzionym.
• Nici metalizowane do haftu kładzionego są grubsze, z reguły sztywniejsze, gładkie i bardzo błyszczące a po zgięciu pozostają zgięte.
• Czasem trudno ocenić czy dane nici nadają się do haftu płaskiego – polecamy zatem wykonanie próby.
5. Bajorek to nić metalizowana skręcona w spiralę. Bajorek w postaci frędzli na taśmie używany był do wykonywania chwostów w gorsetach bronowickich.
• Współcześnie bajorki występują w postaci pojedynczej ciasno skręconej spirali (sprężynki).
• Dostępne są w grubościach od 0,5 do 3mm.
• Bajorki mogą być sztywne (przypominają miękki drut) lub miękkie (w dotyku i zachowaniu przypominają ciężką grubą nić).
• Mogą być gładkie lub o ozdobnej powierzchni (fakturowane, fasetowane).
• Występują w kolorze srebrnym, miedzianym kilku odcieniach złota oraz kilku metalizowanych kolorach (np. różowe, zielone, niebieskie).
• Na zdjęciu bajorki grubości 1,2, 17, i 3mm, gładkie fasetowane i fakturowane w kolorze żółtego złota.
6. Bajorek jest bardzo delikatny, raz odkształcony nie wróci do poprzedniego kształtu.
• Należy uważać aby bajorka nie rozciągnąć.
• Na zdjęciu nieodwracalnie rozciągnięty fragment bajorka – widać, że bajorek to skręcona spirala.
7. Rozmaite bajorki w kolorze różowego złota.
8. Grube bajorki (3mm) gładki i fasetowany w kolorze jasnego złota.
9. Gładkie bajorki w kolorze miedzi.
10. Srebrne bajorki.
11. Bajorki w rozmaitych odcieniach starego, ciemnego złota.
12. Do wykonania ćwiczenia uzupełniania haftu nićmi metalizowanymi potrzebujemy:
• wyhaftowany haftem płaskim wzór rozpięty na tamborku,
• ugrowe nici i ostrą igłę do haftu,
• mulinę metalizowana w kolorze jasnego starego złota,
• bajorek fasetowany 1,2mm w kolorze starego złota.
Uzupełnienie haftu płaskiego nicią metalizowaną pojawia się na gorsecie:
https://www.archiwumbronowickie.pl/gorset/gorset-bronowicki-dz-v/
Chwosty z bajorka zdobią gorset:
https://www.archiwumbronowickie.pl/gorset/gorset-bronowickii/
13. Na płatkach dużego kwiatu haftujemy muliną (dwoma pasemkami) złote kreseczki.
14. Haft uzupełniony złotą muliną. Haftowanie odpowiednią nicią metalizowaną w niczym nie różni się od haftu muliną.
15. Przygotowujemy się do przyszycia bajorku.
• Bajorek przyszywamy zwykłą nicią w kolorze zbliżonym do koloru bajorka.
• Bajorek będziemy naszywać na środku liści a na odcinku gdzie schodzą się szwy z prawej i lewej strony. Ucinamy kawałek bajorka długości tego odcinka.
• UWAGA: ucięty kawałek musi być krótszy niż igła, która szyjemy.
16. Uważnie przeprowadzamy igłę przez bajorek.
• Im cieńszy bajorek tym trudniejsza operacja przeciągania igły (do bajorków około 1mm można używać zwykłej igły do haftu, do bajorków 0,5mm potrzebna jest cienka igła do koralików).
• Igła musi być dłuższa niż odcinek bajorka inaczej nie uda się bajorka przez nią przeciągnąć – chwytamy za koniec igły i delikatnie przesuwamy bajorek po igle i po nici.
17. Igłę wbijamy w haft na końcu bajorka.
• Długi odcinek bajorka może lekko odstawać od haftu, aby tak się nie działo stabilizujemy bajorek tak jak rząd drobnych koralików.
• Wbijamy igłę od spod tuż przy bajorku.
18. Wbijamy igłę od wierzchu w tym samym miejscu, łapiemy szwem bajorek.
19. Bardzo delikatnie zaciągamy nić tak aby wsunęła się pomiędzy skręty bajorka.
• Odcinek bajorka na liściu stabilizujemy w dwóch miejscach.
20. Długi odcinek można też obszyć krótkimi fragmentami bajorka.
21. Z boku widać końce i początki krótkich fragmentów bajorka, od góry są niewidoczne.
22. Bajorek przyszyty na pączkach.
23. Gotowy haft uzupełniony nićmi metalizowanymi.
Instruktaż powstał w ramach wydarzenia Sztuka do rzeczy – design w Krakowie.
Projekt zrealizowano przy udziale finansowym Gminy Miejskiej Kraków.